Nog een 'onvermijdelijke illusie'

Ik wil graag nog een voorbeeldje geven van een cognitieve illusie, zoals Piattelli Palmarini ze beschrijft in z'n boek

Maria beweert dat haar partner Piet steeds op haar tenen trapt bij het dansen. Wat moet er gebeuren opdat men objectief kan nagaan of deze bewering klopt?

Dit lijkt helemaal niet zo'n moeilijke vraag, wel? Het antwoord is simpel: laat Piet met enkele andere vrouwen dansen, en vraag aan die vrouwen of hij op hun tenen danst.

Akkoord?

Dit is wat men in de praktijk vaak als antwoord krijgt. Wij vergeten op die manier echter een tweede test, voor een stuk omwille van de vraagstelling maar ook omdat we opnieuw met vooronderstellingen worstelen (mannen kunnen minder goed dansen).

Om helemaal correct te zijn, zou je ook Maria met een aantal mannen moeten laten dansen en nagaan of die mannen ook op haar tenen trappen. De combinatie van die twee testen is de enige volledige.

We staan er zo vaak niet bij stil, maar hoeveel gelijkaardige discussies kunnen er niet optreden onder partners of binnen werk situaties? Dat lijdt vaak tot spanningen en negatieve emoties:

• De vaststelling van een werkgever: werknemer X kan geen instructies opvolgen. Misschien zijn de instructies van een bepaalde persoon niet duidelijk?
• Iemand's zoon of dochter heeft iets mispeuterd en er wordt verwezen naar de opvoeding. Misschien schort er iets met het kind of de omgeving, en niet met de opvoeding.
• Een relatief eenvoudig gerecht mislukt keer op keer, zodanig dat je aan je kook kunsten zou gaan twijfelen. Zou het niet kunnen dat er een derde factor is, zoals het type pan, lichtjes andere ingrediënten, enz. ?

Heb jij nog interessante voorbeelden van bovenstaande "illusie"?